ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ( ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2015-2019)
Ομόφωνα ψηφίστηκε από την Επιτροπή Περιφερειών η εισήγηση του βουλευτή Κυκλάδων Νίκου Συρμαλένιου για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό και Ανάπτυξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Όπως ανέφερε ο εισηγητής: «Το ζήτημα του Στρατηγικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Περίοδος 2015-2019) απασχόλησε την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών. Η συζήτηση σχετικά με το παραπάνω ζήτημα πραγματοποιήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2016. Συμμετείχαν και ενημέρωσαν τους Βουλευτές: ο Υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γεώργιος Σταθάκης και ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γεώργιος Χατζημάρκος.
Στην Επιτροπή, έγινε εκτενής αναφορά στα βασικά και χρόνια προβλήματα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, καθώς και στα προβλήματα που προέκυψαν από το μεταναστευτικό ζήτημα. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις προτεραιότητες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, στην Προγραμματική περίοδο 2014-2020, στους αναγκαίους πόρους και τα χρηματοδοτικά εργαλεία, καθώς και στην ανάγκη για έναν ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό που θα συμβάλει στην ανάπτυξη του Νότιου Αιγαίου. Έναν σχεδιασμό που θα πρέπει να έχει ολιστική αντίληψη και θα συνδυάσει και θα αναβαθμίσει το παραγωγικό πρότυπο των νησιών, καθώς και θα αναδείξει τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, που τα έχουν καταστήσει έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου διαιρείται σε 13 περιφερειακές ενότητες, τις περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη περιφέρεια στη χώρα, στις οποίες υπάγονται οι 33 δήμοι του Νοτίου Αιγαίου. Περιλαμβάνει συνολικά 48 κατοικημένα νησιά που υπάγονται στους δύο νομούς, Δωδεκανήσου, με 24 κατοικημένα νησιά και 190.988 κατοίκους και Κυκλάδων, με 24 κατοικημένα νησιά και 117.987 μόνιμους κατοίκους. Περίπου τα 3/4 των νησιών της Περιφέρειας (39 από τα 48) έχουν πληθυσμό μικρότερο των 3.000 κατοίκων, κάτι που αναδεικνύει την πολυδιάσπαση
ανθρώπινων και οικονομικών πόρων και τη δυσκολία να προσφερθούν ισότιμες υπηρεσίες σε όλους τους κατοίκους.
Το Νότιο Αιγαίο είναι η μεγαλύτερη σε έκταση Νησιωτική Περιφέρεια της Ευρώπης. Το 82% του ακαθάριστου τοπικού προϊόντος προέρχεται από υπηρεσίες τουρισμού, ενώ το 40% του ελληνικού τουρισμού καταλαμβάνει η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, σε επίπεδο αφίξεων, εσόδων, διανυκτερεύσεων, κλινών.
Υφιστάμενη κατάσταση και προβλήματα: Εδώ αναφερόμαστε κυρίως, στα διαχρονικά προβλήματα που υπάρχουν και όχι σε θετικά βήματα, που σε κάποιους τομείς, κατά τη γνώμη μου, έχουν γίνει την τελευταία περίοδο. Τα κύρια προβλήματα της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου, που εντοπίστηκαν, προβλήματα βέβαια που υπάρχουν και σε όλη τη χώρα αλλά η ιδιομορφία των νησιών τα επιτείνει, είναι τα εξής. Πρώτον, ό,τι έχει σχέση με τις μεταφορές, την ακτοπλοΐα και θα προσθέσω και τα υδροπλάνα. Βασικό πρόβλημα όλων των νησιωτικών περιοχών είναι το ζήτημα της πρόσβασης. Οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις, ειδικά στα μικρότερα νησιά, εμφανίζονται να είναι πολλαπλά προβληματικές, με μειωμένα δρομολόγια, ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Υπάρχει έλλειψη ενδοεπικοινωνίας, έλλειψη δικτύου ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες ενώ τα λιμάνια απαιτούν ανακατασκευές και επεκτάσεις. Εδώ θέλω να πω, ότι κατά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο έχουν γίνει σημαντικά βήματα, διότι παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια ότι υπάρχει μια αυξανόμενη διασύνδεση ακτοπλοϊκή μεταξύ των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας, κυρίως.
Σε ό,τι αφορά τα λιμάνια, κατατέθηκε και στη συζήτηση πρόταση από τον Περιφερειάρχη για την κατάργηση των 13 Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων και για την ίδρυση 2 ανώνυμων εταιρειών διαχείρισης, ενώ ο Υπουργός δήλωσε ότι το βασικό είναι να υπάρχει ένα βιώσιμο σύστημα λιμενικής πολιτικής. Από την άλλη, ενώ έχει ψηφιστεί ο νόμος για τα υδατοδρόμια, στην ουσία παραμένει ακόμα ανενεργός και χρειάζονται μικρές τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου, έτσι ώστε να μπορέσει να αρχίσει να υλοποιείται η υπόθεση των υδατοδρομίων και της διασύνδεσης με υδροπλάνα. Πρέπει επίσης να προσθέσουμε στο θέμα των μεταφορών, ότι το συγκοινωνιακό δίκτυο πρέπει να καταρτιστεί από τη σκοπιά των συνδυασμένων μεταφορών, όπου εκεί θα εμπλέκονται και οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες και οι αεροπορικές, αλλά βεβαίως και τα υδροπλάνα.
Στο θέμα της υγείας, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην έλλειψη υποδομών και έλλειψη νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, κάτι για το οποίο, τουλάχιστον την τελευταία περίοδο σε ορισμένα νησιά, απ’ ό,τι γνωρίζουμε, έχουν αρχίσει να γίνονται μικρά βήματα αναστροφής σε σχέση με την στελέχωση του ιατρικού και του νοσηλευτικού προσωπικού. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να επανακαθοριστεί το σύστημα αεροδιακομιδών. Αυτό είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα, που αφορούν την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Έχουν κατατεθεί προτάσεις για περιφερειακό ΕΚΑΒ και στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα, έτσι ώστε τουλάχιστον ένα πτητικό μέσο να έχει έδρα σε κάποιο από τα νησιά που διαθέτουν αεροδρόμιο, ώστε η μεταφορά
έκτακτων περιστατικών να γίνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα προς τα νοσοκομεία που πρέπει να μεταφερθεί ο ασθενής ή όποιος έχει πραγματικά ανάγκη άμεσης διακομιδής.
Σχετικά με την υδροδότηση, το χρόνιο πρόβλημα των άνυδρων νησιών δεν λύνεται με την δαπανηρή μεταφορά νερού, ούτε ακόμα και με τον στρατό. Είναι απαραίτητο να αναζητηθούν άλλοι τρόποι οριστικής επίλυσης και αυτό μπορεί να γίνει αφενός μεν, με την επέκταση των συστημάτων αφαλάτωσης σε όλα τα νησιά. Ήδη προχωράει κάποιο πρόγραμμα εγκαταστάσεων μονάδων αφαλάτωσης, αλλά πρέπει να ολοκληρωθεί πιο γρήγορα και να υπάρξει ταχύτερη χωροθέτηση και ταχύτερη έγκριση περιβαλλοντικών όρων και όταν λέμε για μονάδες αφαλάτωσης, κατά προτίμηση αυτές θα πρέπει να στηρίζονται σε ΑΠΕ και όχι σε συμβατική ενέργεια, η οποία είναι κοστοβόρα. Αφετέρου, δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν και άλλες μορφές ενίσχυσης του υδάτινου δυναμικού, όπως είναι η δημιουργία των μικρών ανασχετικών φραγμάτων, που ενισχύουν το υδάτινο δυναμικό ή οι λιμνοδεξαμενές ή επίσης και ομβροδεξαμενές στα παλαιά, αλλά ακόμα και στα νέα σπίτια.
Όσον αφορά τα θέμα γραφειοκρατίας και διοίκησης, εδώ εντοπίζεται ως κύριο πρόβλημα η έλλειψη προσωπικού και στους Δήμους αλλά και στην Περιφέρεια. Υπάρχει, επίσης, επικάλυψη αρμοδιοτήτων των αρμόδιων φορέων, ενώ σοβαρό πρόβλημα έχει δημιουργηθεί από το κλείσιμο υπηρεσιών, όπως η ΔΟΥ, το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΔ, τα τελευταία χρόνια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την μεταφορά κατοίκων προς άλλες περιοχές, που σημαίνει ταλαιπωρία και σε κόστος, αλλά και σε χρόνο. Μια πρόταση, η οποία μπορεί να φέρει κάποιο αποτέλεσμα, είναι η ενίσχυση των ΚΕΠ με αρμοδιότητες αλλά και με προσωπικό, έτσι ώστε με ηλεκτρονικό τρόπο να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα επί τόπου και να μην χρειάζονται οι μετακινήσεις των ανθρώπων σε άλλες περιοχές. Επιπλέον, πρέπει να δούμε το θέμα της καθυστέρησης στην αδειοδότηση έργων. Εδώ μιλάμε και για τα δημόσια έργα, αλλά επίσης, καθυστέρηση και σε λειτουργία μαγαζιών υγειονομικού ενδιαφέροντος, που νομίζω ότι η απλοποίηση της γραφειοκρατίας θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα.
Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, το οποίο αποτελεί προφανώς συγκριτικό πλεονέκτημα του Νοτίου Αιγαίου, εδώ πρέπει να εντοπίσουμε την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού ανά νησί και την άναρχη δόμηση. Δεν αρκεί ο περιφερειακός σχεδιασμός, ο οποίος βρίσκεται σε αναθεώρηση, αλλά χρειάζεται να υπάρξει χωροταξικός σχεδιασμός ανά νησί, διότι δεν μπορούν να καλυφθούν τα ζητήματα της τοπικής ανάπτυξης μόνο μέσα στα πλαίσια ενός περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού. Επίσης, το θέμα της άναρχης δόμησης μπορεί να αντιμετωπισθεί με τον καθορισμό μέσα από τα χωροταξικά ανά νησί, ζωνών δραστηριοτήτων, που μέσα σ’ αυτές τις ζώνες των δραστηριοτήτων θα καθορίζονται και οι όροι δόμησης, ανάλογα με την δραστηριότητα που θέλει να προωθηθεί, η αγροτική ανάπτυξη, περιοχές προστασίας εξαίρετου κάλλους, οικιστική ανάπτυξη, βιοτεχνία, ακόμη και βιομηχανία εξόρυξης κ.λπ..
Επίσης, ένα σημαντικό πρόβλημα στα θέματα του περιβάλλοντος και της έλλειψης περιβαλλοντικών υποδομών, είναι το ζήτημα των λυμάτων/απορριμμάτων, όπου εκεί ακόμα, παρά το γεγονός ότι έχουν δοθεί πάρα πολλοί πόροι από τα πρώτα ευρωπαϊκά κονδύλια που ήρθαν στη χώρα μας -αναφερόμαστε στα μεσογειακά ολοκληρωμένα προγράμματα την δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα- είναι πάρα πολλά νησιά, που δεν έχουν λύσει ριζικά και ουσιαστικά το θέμα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, με αποτέλεσμα να επιβάλλει η Ε.Ε. πρόστιμα, τα οποία πέρυσι τουλάχιστον τα κάλυψε το κράτος κεντρικά. Όμως αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, όπως επίσης δεν μπορεί να συνεχιστεί η έλλειψη εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού, αλλά και η έλλειψη συντήρησης αυτών των εγκαταστάσεων, ζήτημα που αφορά το πρόσωπο των νησιών και με την προσέλκυση του τουρισμού.
Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η αύξηση του ΦΠΑ. Η κατάργηση του ευνοϊκού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά, επέτεινε την οικονομική κρίση, ενώ και τα πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή δείχνουν να έχουν πενιχρά δημοσιονομικά αποτελέσματα. Φέτος, τις τελευταίες μέρες ακούστηκε ότι υπάρχει αύξηση εισπράξεων του ΦΠΑ σε ορισμένα νησιά όπως είναι η Μύκονος και η Σαντορίνη, όπως αυτό θα πρέπει να το δούμε πιο ολοκληρωμένα με το τέλος της περιόδου, διότι η δεύτερη κατηγορία των νησιών εντάχθηκε από 1η Ιουλίου.
Επίκειται και η ένταξη στην τρίτη κατηγορία, κάτι που σημαίνει ότι για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα θα πρέπει να ολοκληρωθεί όλη αυτή η περίοδος, έτσι ώστε να εντοπίσουμε αν πραγματικά υπάρχουν ζητήματα αύξησης της εισπραξιμότητας από την αύξηση του Φ.Π.Α ή όχι. Πάντως, πρέπει να πούμε ότι σε όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε,. για τις νησιωτικές περιοχές ισχύει το θετικό προνόμιο των μειωμένων συντελεστών και σε ορισμένα μάλιστα νησιά ισχύουν και μηδενικοί συντελεστές, κάτι το οποίο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο την τελευταία περίοδο, με μια ευρωπαϊκή διάσκεψη που οργανώθηκε από τα επιμελητήρια, επιβεβαιώθηκε η επιβεβλημένη προνομιακή μεταχείριση του νησιωτικού χώρου.
Όσον αφορά το μεταναστευτικό - προσφυγικό, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου είναι πύλες εισόδου στη χώρα και έχουν δεχθεί το ένα τρίτο των ροών που έχει δεχθεί ολόκληρη η Ευρώπη. Στα κέντρα φιλοξενίας διαμένουν υπεράριθμοι, ενώ δεν πρέπει να αγνοούνται και οι επιπτώσεις στον τουρισμό, αλλά και στην κοινωνική συνοχή. Ευτυχώς οι κάτοικοι και φορείς, τουλάχιστον στη μεγάλη τους πλειοψηφία έχουν δείξει ισχυρά αισθήματα αλληλεγγύης και φιλοξενίας. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, γιατί η συμφωνία Τουρκίας - Ε.Ε. είναι εύθραυστη και, επίσης, πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες που προβλέπονται από αυτή τη συμφωνία και για την παροχή ασύλου και για το ζήτημα της επιστροφής και μετεγκατάστασης των προσφύγων και μεταναστών.
Υπάρχουν άλλα ζητήματα που δεν θα αναφέρω εδώ, αλλά μόνο ως τίτλους. Ζητήματα του πρωτογενούς τομέα της παραγωγής, της ενέργειας, της παιδείας κ.λπ., στα οποία θα σταθώ περισσότερο στην εισήγηση για τη νησιωτική πολιτική.
Αναπτυξιακός Σχεδιασμός - Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014 - 2020. Ο κεντρικός αναπτυξιακός στόχος του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος για την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020 είναι η περιφέρεια να αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους παγκόσμιους τουριστικούς προορισμούς μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού. Η ανάπτυξη του τουρισμού θα πρέπει σήμερα να έχει στόχο να διατηρήσει και να αυξήσει την ελκυστικότητα ενός προορισμού, καθώς πέραν των νησιών που αποτελούν παγκόσμιους προορισμούς, τα υπόλοιπα νησιά δέχονται τουρίστες λίγους μήνες το χρόνο και υπολειτουργούν τους υπόλοιπους.
Η ελκυστικότητα ενός προορισμού, που οδηγεί και στη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, αφορά συνολικά το επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής ζωής και επηρεάζει εξίσου και τους ανθρώπους κατοικούν εκεί. Η παραμονή ή η εγκατάστασή τους σε αυτή εξαρτάται κύρια από το εάν μπορούν να έχουν απασχόληση που να καλύπτει τις ανάγκες, τις προσδοκίες, αλλά και τα προσόντα τους και από το εάν οι υπηρεσίες στους τομείς υγείας, παιδείας, πολιτισμού κ.λπ., βρίσκονται σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται η επιθυμητή ποιότητα ζωής.
Επομένως, σήμερα, με τον όρο τουριστική ανάπτυξη των περιοχών αυτών αναφερόμαστε στη βιώσιμη ανάπτυξη από τη σκοπιά όχι μόνο του φυσικού, αλλά και του κοινωνικού και του οικονομικού περιβάλλοντος. Αυτή μόνο μπορεί να εξασφαλίσει τη διατήρηση των τουριστικών εσόδων, αλλά και την ποιότητα του τουριστικού προορισμού μέσα σε ένα ολοένα και περισσότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Με δεδομένη τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, το ύψος των διαθέσιμων πόρων θα κρίνει και τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, αλλά και ποιες και πόσες ανάγκες μπορούν να καλυφθούν. Τα βασικά χρηματοδοτικά εργαλεία είναι το ΕΣΠΑ, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και ο Αναπτυξιακός Νόμος. Επίσης, μπορούμε να δούμε και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά και προγράμματα, όπως το Interreg Ελλάδας - Κύπρου κ.λπ..
Το Νότιο Αιγαίο μπαίνει στις κατανομές για το ΕΣΠΑ 2014 - 2020 στην κατηγορία MDR, δηλαδή των περισσότερο αναπτυγμένων πλούσιων περιφερειών της Ευρώπης. Εδώ, πρέπει να πούμε ότι αυτό γίνεται βγάζοντας έναν μέσο όρο ανάπτυξης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που οφείλεται κυρίως σε τέσσερα - πέντε νησιά αυξημένης τουριστικής ανάπτυξης, ενώ πρέπει να επισημάνουμε ότι τα υπόλοιπα νησιά βρίσκονται σε μεσαία ή σε χαμηλή ανάπτυξη, επομένως συμπαρασύρονται τα αρνητικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με το αποτέλεσμα αυτής της κατηγοριοποίησης. Όμως, το Νότιο Αιγαίο είναι η ευρωπαϊκή περιφέρεια που τα τελευταία χρόνια έχει τη μεγαλύτερη πτώση στο Α.Ε.Π. με 35 μονάδες, χωρίς αυτό να αποτυπώνει την πτώση και την απώλεια του καθεστώτος των μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α, αλλά και τις επιπτώσεις από το προσφυγικό.
Το αποτέλεσμα είναι ότι στο ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου διατίθενται μόνο 84 εκατ. ευρωπαϊκοί κοινοτικοί πόροι, για μια περιφέρεια με τόσα πολλά νησιά για την
περίοδο 2014 - 2020, με 48 από αυτά τα εκατομμύρια να είναι από το κοινωνικό ταμείο και να έχουν να κάνουν με δράσεις άυλες, δράσεις κοινωνικής συνοχής και στήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων, ανθρώπινου δυναμικού κ.λπ.. Επιπλέον, η εθνική συμμετοχή στο νότιο Αιγαίο είναι ένα προς ένα, δηλαδή 50% - 50% και η ένταξη στο στόχο 2 από τον στόχο 1, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, γιατί, εξισώνει τα νησιά με αλματώδη τουριστική ανάπτυξη με όλα τα υπόλοιπα.
Κοινή συνισταμένη όλων των ομιλητών στη συνάντηση που είχε γίνει στην επιτροπή πριν από λίγους μήνες είναι η ανάγκη η περιφέρεια νοτίου Αιγαίου να διεκδικήσει την ένταξή της στο στόχο 1 με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, τα οποία, είναι και τα πραγματικά στοιχεία του Α.Ε.Π. του 2015 - 2016 και όχι της προηγούμενης περιόδου, έτσι ώστε να απολαμβάνει το 75% των χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκά κονδύλια και όχι μόνο το 50%. Χρειάζεται να επιταχυνθεί η διαδικασία αναθεώρησης των στοιχείων για τις ελληνικές περιφέρειες για αντί για τα μέσα του 2017, να γίνει κατ' εξαίρεση σε ένα προηγούμενο στάδιο, προκειμένου να αποτυπωθεί η νέα πραγματικότητα.
Το ΕΣΠΑ βέβαια, δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο από μόνο του, αφού έχει αρκετούς περιορισμούς, όπως για την ανάπτυξη βιομηχανικών υποδομών, για την τοπική οδοποιία και πληθώρα άλλων χρήσιμων έργων υποδομής. Προβλήματα που χρειάζονται επίλυση, όπως περιορισμό στις περιφερειακές επιδοτήσεις έχει και ο αναπτυξιακός νόμος, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία, διότι, στον νέο αναπτυξιακό διαφοροποιούνται περιφερειακές ενισχύσεις και δίνονται κίνητρα στα μικρά νησιά. Στο νότιο Αιγαίο υπάρχει πλήρης οροφή που προβλέπεται από τις περιφερειακές ενισχύσεις και πλήρης επιλογή χρηματοδότησης των σχεδίων και των επιχειρήσεων έναντι φορολογικών κινήτρων που είναι το κύριο χαρακτηριστικό του νέου αναπτυξιακού. Εν τούτοις, για το νότιο Αιγαίο είναι δυνατό να διατηρηθούν πλήρως τα χρηματοδοτικά κίνητρα. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να εξεταστούν επενδυτικά σχέδια με βάση τους παλαιούς αναπτυξιακούς και κατά προτεραιότητα, προκειμένου να αντληθούν οι πόροι.
Εκτενής συζήτηση έγινε και για το ζήτημα των λιμανιών. Ο Περιφερειάρχης τόνισε ότι είναι 115 τα λιμάνια του νοτίου Αιγαίου, χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις, ενώ πρότεινε την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των λιμανιών. Με βάση την αλλαγή αυτή, η διαχείριση τους να περάσει από τα 13 δημοτικά λιμενικά ταμεία σε δύο ανώνυμες εταιρίες, μία για τις Κυκλάδες και μια για τα Δωδεκάνησα, ώστε να μπορούν να διεκπεραιώσουν αποτελεσματικά το σύνολο των υποχρεώσεών τους. Ο Υπουργός, κ. Σταθάκης, που ήταν παρών στη συνεδρίαση, άφησε ανοιχτό το θέμα για το κατά πόσον πρέπει να υπάρχουν πολλά δημοτικά λιμενικά ταμεία ή να υπάρχει ένα άλλο βιώσιμο σύστημα. Αυτό που είναι σημαντικό, με όποιο σύστημα διαχείρισης και να υπάρχει, είναι ότι χρειάζεται μια άμεση λύση που να δίνει προοπτική και να αναζωογονήσει τις λιμενικές υποδομές.
Όσον αφορά τα υδατοδρόμια, ο Περιφερειάρχης τόνισε ότι το σχέδιο είναι η κατασκευή 26 υδατοδρομίων σε 16 νησιά του νοτίου Αιγαίου με ίδιους πόρους.
Ο Υπουργός προχώρησε στη διαπίστωση ότι, για να λειτουργήσουν τα υδατοδρόμια, χρειάζεται τροποποίηση στο υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας, μια διαδικασία η οποία πολύ σύντομα θα ολοκληρωθεί.
Συμπερασματικά, τα ελληνικά νησιά κατάφεραν να είναι ανταγωνιστικά ακόμη και σε περίοδο οικονομικής κρίσης, παρά το γεγονός ότι οι τουριστικές επενδύσεις των τελευταίων ετών έγιναν συχνά αλόγιστα και σε μεγάλη κλίμακα, ενώ τα χρόνια προβλήματα διογκώθηκαν. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να σχεδιαστεί μια σαφής, οριοθετημένη και στοχευμένη νησιωτική πολιτική, η οποία να αντιμετωπίζει υπαρκτά προβλήματα που πρέπει να καλυφθούν, ενώ θα πρέπει να εφαρμοστεί και η ρήτρα της νησιωτικότητας, που απορρέει και από τις συνθήκες της Ε.Ε., αλλά και από το Ελληνικό Σύνταγμα, σε όλα τα επίπεδα και κυρίως σε όλα τα νομοσχέδια. Η προγραμματική περίοδος 2014 - 2020 πρέπει να αποτελέσει αφετηρία για να αναβαθμιστούν οι οικονομικές, κοινωνικές και επιχειρηματικές δομές και να προωθηθεί ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης των νησιών με βάση τον τουρισμό και τις συνέργειες όλων των άλλων παραγωγικών τομέων, που θα αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα όλων των νησιών».
